Gölge ile Güneş Arasında

Büreyde İbnu’l-Husayb radıyallahu anh anlatıyor:
“Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm gölge ile güneş arasında oturmayı nehyetti.”
bir başka rivayette şöyle devam eder:
“Öyle yer, şeytanın oturduğu yerdir.” ¹İbni Mace 3722, Ahmed bin Hanbel 15421, Hakim

Gölge ile güneş arası… Bu ifade alacakaranlığı çağrıştırır; gece ile gündüzün birbirine dönüştüğü zaman dilimlerini, yani tam karanlıkta görünmeyenlerin ve tam aydınlıkta fark edilmeyenlerin ortaya çıktığı vakitleri.

“… o(Şeytan) ve kabılesi sizi sizin kendilerini göremiyeceğiz cihetten görürler…” Araf – 27

İbnü’l-Arabî, “sihir” kelimesinin Arapça’da seher vakti anlamına gelen seher kelimesinden geldiğini belirtir. Bu nedenle sihirde ışık ve karanlık, yani hem hak hem de batıl bir yön bulunur. Gözün sihri idrak etmesi onun hak yönünü, işin aslının idrak edildiği gibi olmaması ise batıl yönünü temsil eder.

Uyku

Uyku ölümün kardeşidir ve yaşam ile ölüm arasındaki alacakaranlığı temsil eder. 

Bediüzzaman Said Nursî, uykuyu üçe ayırır. Gaylûle, geceden gündüze geçiş vaktinde yapılan uykuya; Feylûle ise gündüzden geceye geçiş vaktinde yapılan uykuya verilen isimlerdir. Her ikisi de Peygamber Efendimiz’in (sav) uyarıları üzerine zararlı kabul edilmiştir. Kaylûle ise güneşin tepe noktasına ulaşmadan kısa bir süre önce başlayıp öğleden biraz sonraya kadar devam eden zamandır ve bu uyku makbul görülmüştür.

“Sabah namazından sonra uyumak rızka manidir.”²(Beyhakî, el-âdâb, 1/276; Şarani, Levakıh-u’l-Envar, s. 295)

“Kim ikindiden sonra uyur da aklına bir noksanlık arız olursa, ancak kendini kınasın.”³(Keşfu’l Hafâ, Aclûnî, II, 284; Müsnedü Ebî Ya’la, VIII, 316).

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Kaylule yapınız! Kuşkusuz ki, şeytanlar kaylule yapmazlar!”⁴Albânî Sahîhu’l-Cami’ 4307

Şeytanın nerede olduğu veya olmadığı üzerinden değerlendirecek olursak, Peygamber Efendimiz (sav), bizleri korumak ve yolumuzun şeytanla kesişmemesi için yapmamız gerekenleri öğütlemektedir. Bu uyarılar, uykuya—daha doğru bir ifadeyle bilincin daha serbestçe seyahat ettiği hâle—ilişkin olarak, şeytanın bulunduğu yerlere varma ihtimalini akla getirmektedir.

Bir sonraki yazımda inşallah, gölge ile güneş arasında olmayı uyku ve bilinç üzerinden okumaya çalışacağım.

• 1
  İbni Mace 3722, Ahmed bin Hanbel 15421, Hakim
• 2
  (Beyhakî, el-âdâb, 1/276; Şarani, Levakıh-u’l-Envar, s. 295)
• 3
  (Keşfu’l Hafâ, Aclûnî, II, 284; Müsnedü Ebî Ya’la, VIII, 316).
• 4
  Albânî Sahîhu’l-Cami’ 4307